Mało która instytucja w prawie regulującym funkcjonowanie sektora finansów publicznych wzbudza tyle kontrowersji co kontrola zarządcza. Pracowałem już w kilku urzędach administracji rządowej i w żadnym z nich nie cieszyła się ona większym poważaniem.
Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.
Ministerstwo Finansów wyszło z inicjatywą zmian m.in. w zakresie kontroli zarządczej i przedstawiło projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. W projekcie tym zawarto kilka istotnych zmian systemowych, spośród których za najważniejsze można uznać:
- – rezygnację z powiązania celów w planie działalności z planowaniem budżetowym w układzie zadaniowym;
- – wykorzystanie tzw. modelu trzech linii (poziomy zarządzania), w którym to na merytorycznych komórkach organizacyjnych poszczególnych jednostek spoczywać będzie znaczna część odpowiedzialności za jakość zarządzania w tejże jednostce;
- – nałożenie na wszystkich kierowników jednostek sektora finansów publicznych obowiązku przekazywania oświadczeń o stanie kontroli zarządczej do MF, dzięki czemu MF będzie mieć w końcu wgląd w całościowy obraz systemu kontroli zarządczej w kraju.
Zmiany te to niemała rewolucja w dotychczasowym sposobie działania, więc bardzo ucieszyło nas to, że spotkanie online z pracownikami Departamentu Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości Ministerstwa Finansów, które odbyło się blisko rok temu zaowocowało wpisaniem nas do grona organizacji, którym przesłano ten projekt nowelizacji w ramach konsultacji publicznych.
Nie mogliśmy nie skorzystać z tej okazji i nie zgłosić kilku uwag. Czego dotyczą? Kluczowe zagadnienia to naszym zdaniem konieczność:
- 1. zadbania o edukację i promocję „kontroli zarządczej 2.0” w całym sektorze finansów publicznych, bo na przestrzeni lat narosło wiele (częściowo uzasadnionych) uprzedzeń do tej instytucji, które trudno będzie zlikwidować najlepszą nawet zmianą przepisów;
- 2. postarania się o to, aby formularze wykorzystywane jako narzędzia dokumentowania kontroli zarządczej (planu działalności, sprawozdania z wykonania planu działalności, oświadczenia o stanie kontroli zarządczej) były maksymalnie intuicyjne i po prostu przyjazne w obsłudze;
- 3. przemyślenia celowości nakładania na MF obowiązku wydawania corocznej opinii na temat stanu kontroli zarządczej w całym sektorze finansów publicznych (w myśl zasady: mniej biurokracji – więcej koordynacji).
Z wszystkimi uwagami Fundacji Sprawne Państwo zapoznać można się tutaj. Mamy nadzieję, że ostateczny projekt ustawy zostanie jeszcze poprawiony, pomyślnie przejdzie przez niełatwy proces legislacyjny (rządowy i parlamentarny) i zdobędzie podpis nowego już prezydenta. Trzymamy kciuki żeby nowe przepisy faktycznie przyczyniły się do bardziej efektywnego i oszczędnego funkcjonowania instytucji publicznych w Polsce.
