Od 2023 r. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego ma możliwość prowadzenia kształcenia liderów (menadżerów) administracji publicznej nie tylko w formie stacjonarne, ale również w trybie dualnym.
Tryb dualny polega na prowadzeniu kształcenia i świadczeniu pracy w sposób naprzemienny. Słuchacze Szkoły w okresie kształcenia w każdym miesiącu kalendarzowym przez tydzień uczestniczą w zajęciach w Szkole, a przez pozostały okres świadczą pracę
w swoim urzędzie. Ponadto Szkoła umożliwia odbycie słuchaczom miesięcznego stażu zagranicznego.
Obydwa tryby kształcenia – stacjonarny i dualny – są równoważne, a ich ukończenie wieńczy otrzymanie dyplomu Szkoły i status absolwenta KSAP.
Wprowadzenie kształcenia dualnego, przy jednoczesnej likwidacji limitu wieku dla kandydatów na słuchaczy KSAP (obu trybów) należy ocenić pozytywnie. Szkoła otwiera się nie tylko na ludzi będących na początku swojej drogi zawodowej, ale również na doświadczonych i kompetentnych urzędników, którym umożliwia pogłębienie wiedzy o państwie, prawie, ekonomii oraz administracji i dołączenie do elitarnego grona absolwentów Szkoły.
To jest inwestycja Państwa polskiego w budowanie lepszej administracji publicznej, lepszej zarówno dla rządzących (polityków) jak i przede wszystkim rządzonych – obywateli naszego kraju.
Niemniej pierwsze doświadczenia związane z kształceniem dualnym słuchaczy XXXV Promocji KSAP wskazują na potrzebę wprowadzenie zmian, które naprawią zidentyfikowane w tym kształceniu mankamenty.
W tej chwili istniejące rozwiązania prawne w zakresie kształcenia dualnego są dyskryminujące dla słuchaczy tego kształcenia w zakresie finansowym w stosunku do innych pracowników administracji publicznej, którzy podnoszą kwalifikacje zawodowe m.in. poprzez aplikację radcowską, aplikację legislacyjną lub na drodze różnego rodzaju szkoleń i studiów.
Aplikanci radcowscy, zgodnie z ustawą o radcach prawnych, którzy otrzymali zgodę pracodawcy na odbycie aplikacji, są zwolnieni od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach wynikających z toku aplikacji z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Również osoby kierowane (za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy) na studia podyplomowe lub szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych są uprawnione do zwolnienia z pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia oraz do urlopu szkoleniowego w wymiarze określonym w ustawie Kodeks Pracy.
Nie ma żadnej przesłanki do tego, aby w powyższym zakresie słuchacze kształcenie dualnego byli dyskryminowani, zwłaszcza że Krajowa Szkoła Administracji Publicznej w ramach kształcenia stacjonarnego i dualnego przygotowuje słuchaczy do pełnienia funkcji kierowniczych – liderów administracji publicznej.
Należy przy tym podkreślić, iż na kształcenie dualne aplikują urzędnicy mający już kilkunastoletnie lub dłuższe doświadczenie zawodowe oraz wynikające z tego odpowiednio wysokie wynagrodzenie, którego utraty w związku z uczestnictwem w zajęciach wynikających z toku kształcenia w Szkole, w najmniejszym nawet stopniu nie rekompensuje otrzymywane stypendium. Można wręcz powiedzieć, że dla osób mających z racji m.in. wieku określone obowiązki związane z utrzymaniem rodziny i domu, otrzymywane w tej chwili stypendium jest za niskie. W konsekwencji zaś w kolejnych latach może to spowodować spadek zainteresowania tą forma kształcenia w Szkole.
Zmian wymaga również sposób pokrywania kosztów podróży słuchaczy w ramach stażu zagranicznego i oparcia ich w całości na istniejących uregulowaniach przewidzianych w Kodeksie Pracy. Niezrozumiałe jest odmienne określenie tych kwestii w ustawie o KSAP, które są mniej korzystne dla słuchaczy niż rozwiązania kodeksowe, co prowadzi do ich dyskryminacji w stosunku do innych urzędników administracji publicznej.
Kolejnym negatywnym rozwiązaniem obowiązującym w tej chwili jest umożliwienie kształcenia dualnego jedynie pracownikom administracji rządowej.
Ustawową rolą Szkoły jest kształcenie i profesjonalizacja kadr administracji publicznej, tj. całej administracji, a nie jedynie jej szczebla centralnego lub rządowego. Skoro w ramach kształcenia (w tym dualnego) Szkoła kształci i profesjonalizuje kadry administracji publicznej, przygotowuje wykwalifikowane kadry dla administracji publicznej (w tym do pełnienia funkcji kierowniczych), to wyłączenie możliwości aplikowania na kształcenie dualne większości pracowników tejże administracji publicznej, zatrudnionych w urzędach administracji samorządowej lub administracji państwowej jest niezrozumiałe i nieracjonalne. Za nietrafione należy również uznać wykluczenie z możliwości kształcenia dualnego pracowników NIK, zwłaszcza, że dla pierwszych roczników absolwentów KSAP to właśnie Najwyższa Izba Kontroli była głównym pracodawcą.
W ocenie Fundacji KSAP Alumni pierwsze doświadczenia w kontaktach ze słuchaczami kształcenia dualnego, ich podejście do nauki w Szkole i zaangażowanie wskazują, że ten kierunek rozwoju Szkoły i kształcenia, biorąc pod uwagę wszystkie negatywne trendy demograficzne, jest niezbędny, aby utrzymać właściwy poziom merytoryczny kadr średniego i wyższego szczebla w administracji publicznej.
Bez dalszego, ciągłego kształcenia i rozwoju ludzi już pracujących w administracji (w tym w ramach kształcenia dualnego) w średnio i długo okresowej perspektywie niemożliwe będzie realizowanie zadań Państwa. Dlatego też należy podjąć wszystkie możliwe działania, aby kształcenie dualne było atrakcyjną dla pracowników administracji publicznej ścieżką rozwoju zawodowego i osobistego.
Wojciech Kowalewski – Prezes Zarządu Fundacja KSAP Alumni
